Wyrazy i zwroty gwarowe U-W-Z
uciorać - ubrudzić
ucynić - udzielić Ucyń ta jedzenio na miske.
ucynić skwarnoty - rzucić gusła lub zrobić przykrość
ugorek - łączka
ujek - wujek
ujrzyć (uźryć) - zobaczyć
ujska - łyżka
ujsy - łysy
ukręcić jojecek - zrobić jajecznicę
ulątać - z trudem coś nazbierać, wyszukać
ulotać - znaleźć sobie Ulota se chłopa.
umrzyk - nieboszczyk
unorzany - ubrudzony błotem
urynoł - nocnik
uscyknąć - uszczypać
uścigany - bardzo zmęczony
utelentany - zniszczony, zmięty, pobrudzony
uwalyć - mocno uderzyć
uwrocie - miejsce do nawracania przy orce
wartko - szybko
warzycha - drewniana łyżka
wagac - akacja (Robinia biała)
waserwoga - poziomica
wazonek - doniczka
wąsoc - ktoś z wąsami
wązga - poła płaszcza
w dyrtka (w dyrdy) - szybko
werblyk - element łańcucha do krowy
węzówka - trujący grzyb
wichracyjo - burza z wiatrem
wiciacha - witka, rózga
wiecerzo - kolacja
wiecheć - wiązka
wietrznica - wir powietrzny
winiorka - butelka po winie
wirze - drzwi do stodoły
wiuchać - rozgrzewać żelazko na węgiel drzewny machając nim na boki
wloć - pobić kogoś lub nalać wody
wnetki (wnet) - niedługo, wkrótce
wonitować - wymiotować
wóka - włóczykij
wprać - wbić
wreć - wrzeć
wręga - ktoś wredny, dokuczliwy lub klepka od beczki
wronica - wrona
wrota - brama wjazdowa
wrótka - bramka w płocie
wsiura - wesz
wsorz - grzebień lub tylna część spodni
wspok - rozporek
wściekleniec - ktoś bardzo nerwowy, porywczy
w te i nazad - tam i z powrotem
wtok - rozporek w spodniach
wtrynić - pobić kogoś lub zjeść coś łapczywie
wtulyć - wsadzić coś lub pobić kogoś
wybeblać - zdradzić sekret
wybóź - coś od kogoś wyłudzić
wycesało - przemoczył deszcz
wychodek - wc
wycyniać - wybierać grabiami słomę z omłuconego zboża
wydoleć - wystarczyć
wydra - wystrojona, złośliwa kobieta
wyjętka - pas trawy między koleinami na drodze
wykopycić noge - zwichnąć nogę
wylazły wela - o koszuli która wyszła ze ze spodni
wylywa - powódź
wyłabudzić - wyłudzić
wynawracać - upominać
wyporek - ktoś mały lub złośliwy
wyprać - pobić kogoś lub zrobić pranie
wyrceć - warczeć
wyrko - łóżko
wyrychtować - przygotować
wyskrobek - najmłodsze dziecko
wyślamować kichy - upominać
wywalyć - wywrócić lub wyrzucić
wywianować - obdarować kogoś
wzuć - ubrać buty
zabocyć - zapomnieć
zabulyć - zapłacić karę lub za coś drogo zapłacić
zachełznąć - założyć koniowi wędzidło
zacopiony - zamglony
zadrzymany - zaspany, ospały
zafasować - dostać na wyposażenie w pracy Gumioki w robocie zafasowoł.
zakacapiony - zachmurzony
zalotany - zagoniony, mający dużo zajęć
zamomić - otumanić, zrobić mętlik w głowie
zamróz - szron na wewnętrznych ścianch budynku
zapaćkany - zabrudzony
zapiecek - mała wnęka, półka pod sufitem między piecem kuchennym a ścianą, gdzie często przebywała babcia lub dziadek którzy nie mieli już sił do pracy, tam też jedli i spali
zaprosić w kumy - prosić na chrzestnych
zaprzyć - zamknąć
zapuścić sie - zaniedbać sie
zarcie - jedzenie, pasza dla zwierząt
zarnówka - drążek do obracania kamienia w żarnach ręcznych
zaro - zaraz
zastępować - przeszkadzać
zatrzyć świniom - przygotować paszę dla świń
zawdy (zawrzdy) - zawsze
zaźryć - zaglądnąć, odwiedzić
ząb - kukurydza
zdziorda - ostry kawałek słomy
zechlać - zjeść lub zepsuć
zelzyć - ulżyć lub popuścić
zendra - odrobina, opiłek
zernąć - uderzyć
zezryć - zjeść
zezuć - zdjąć buty
zeźmić - zmiąć
zgielajzować - wypaść z toru, wpaść w poślizg, zmienić dezyzję
zgłorutać - zgrzytać
zgrobki - słoma zgrabiona ze ścierniska
zgryzota - zmartwienie
ziajać - ziewać
ziandar - żandarm, policjant
ziebrzyć - szamotać się
ziopać - dyszeć
ziuziu - zimno
zmarnowany - zmęczony
zmaścić - coś zbudować
zmocony - przemoknięty
z niedobocka - z zaskoczenia
zniklołki - uszkodzone ziarna
znogło - coś się poprawiło
zociurka - zacierka, rodzaj klusek
zodziole - za górą, zacisze
zogówek - poduszka
zoki - ministranci
zole - zelówki
zołzy - choroba dziąseł u koni
zonadrze - pod pachą
zopartek - zepsute jajko lub ktoś uparty
zopaska - fartuch
zopór - kołek do zamykania chlewika
zostawa - drewniana przegroda w piwnicy lub stajni
zowory - podnoszona część dachu stodoły pokrytego słomą, nad drzwiami boiska. Zowory podnoszono aby wjechać ze snopkami na boisko.
zubrowiny - słoma niedocięta przez sieczkarnię
zuje - o sieczkarni która źle działa, wszystko się kręci ale słoma stoi w miejscu
zuzelyny - popiół
zwalyć - zepchnąć, zrzucić
zwirz - silne zwierzę
zwydrzyźniać - zdeformować lub sparodiować kogoś
zwyrto sie - obraca się
zwysceć - gapić się
zygać - drażnić, zaczepiać
zyrny (zyrok) - mający dobry apetyt
zyrtka - żerdź
zziajać sie - zdyszeć się
żeloska - łapka na szczury
żobul - wole ptaka
żoleźniok (żeleźniok) - garnek żeliwny wstawiany w otwór blach pieca
żułowica - żółta glina
żydek - słabo świecąca lampa naftowa
żydek - kopka zboża z 6,8 lub 10 snopków (tak mówiono w Szynwałdzie Dolnym)
źbyrchy - nierówności terenu
ździebło - źdźbło
źmiocanka (źmiocorka, zimniocanka) - zupa z ziemniaków
źmiocysko - pole po ziemniakach
źmiok (zimiok) - ziemniak
źrały - dojrzały
źrubek - źrebak lub młody, silny chłopiec
źwajceć (wajceć) - mówić niewyraźnie, bełkotać
