Budowa geologiczna
Szynwałd leży w obrębie dwóch jednostek strukturalnych o zróżnicowanej budowie geologicznej, jest to Pogórze Środkowobeskidzkie i Kotlina Sandomierska.
Prawie cały teren zbudowany jest ze skał fliszu karpackiego. Jest to zespół skał osadowych, utworzonych na dnie zbiornika morskiego. Składa się on z naprzemianlegle ułożonych warstw piaskowców, łupków, mułowców, zlepieńców, iłowców i margli. Uwarstwienie frakcjonalne fliszu charakteryzuje się tym, że gruby materiał skalny nagromadzony jest w spągu warstwy i stopniowo przechodzi w materiał coraz drobniejszy, aż do osadów ilastych w stropie. Sedymentacja warstw miała miejsce w okresie od jury do miocenu. Mają one różną twardość i miąższość. Późniejsze ruchy tektoniczne w trzeciorzędzie, doprowadziły do sfałdowania warstw i utworzenia szeregu płaszczowin ponasuwanych na siebie.
W Szynwałdzie warstwy fliszu, w czasie ostatniego zlodowacenia północnopolskiego zostały przykryte glinami zwietrzelinowymi, a miejscami utworami pylastymi.
Na terenie wsi nie stwierdzono występowania złóż surowców mineralnych. W pierwszej połowie XX w. przy drodze, naprzeciw Domu Sióstr Służebniczek NMP NP wydobywany był piaskowiec, który służył m.in. do budowy drogi Tarnów - Ryglice i do celów gospodarskich.
Z powodu pokrywy czwartorzędowej, skały z których zbudowany jest teren Szynwałdu możemy obserwować w niewielu miejscach, głównie w dolinach potoków. Natomiast w lesie, w okolicach Świniogóry, często można spotkać w ściółce niewielkie fragmenty piaskowców.
Fragmenty piaskowców ze Świniogóry
Odsłonięcie na brzegu potoku Wątok, w górnej części Szynwałdu
Wśród czarnych łupków z piaskowcami występuje seria warstw kredy facji śląskiej. Występują tam szare i popielatoszare margle, czasem z jasnopopielatym nalotem i fukoidami na powierzchni, zwykle rozpadające się w drobne, nieregularne bryłki, z warstewkami szarych, drobnoziarnistych piaskowców wapnistych, wśród których margle dość często tworzą nieznaczne soczewki.
Poszczególne warstwy margli i piaskowców, przegradzają szare i ciemnoszare iłołupki margliste z cienkimi warstwami jasnoszarych, białawych i kremowych, drobnoziarnistych, wapnistych piaskowców wstęgowanych, przechodzących zwykle w środkowej części warstwy w grubszą lub cieńszą smugę ciemnoszarego rogowca.
Odsłonięcie warstw fliszu na brzegu potoku Dulcza
Odsłonięcie warstwy piasku na brzegu potoku Dulcza
Odsłonięcie lessu w przysiółku Paproć
Występują w nim kukiełki lessowe.
Odsłonięcie na brzegu potoku Korzeń
Wykaz źródeł
- Centralna Baza Danych Geologicznych [dostęp: 25.03.2020] <http://baza.pgi.gov.pl/>.
- Kokoszyńska Bronisława, Badania dolnej kredy w Karpatach, "Przyczynki do Geologii Polski za rok 1938/9" 1939.
- Konior Konrad, Geologia okolicy Tarnowa, Lublin 1946.
- Konior Konrad, Z badań nad czwartorzędem przedgórza karpackiego między Tarnowem a Dębicą, "Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego" 1936, vol. 12.
- Przewodnik geologiczny po wschodnich Karpatach fliszowych, pod red. Kazimierza Żytki, Warszawa 1973.
- Tarnów. Dzieje miasta i regionu, t. 1, Czasy przedrozbiorowe, pod red. Feliksa Kiryka, Zygmunta Ruty, Tarnów 1981.
