Witraże kościoła parafialnego w Szynwałdzie

Drukuj

 

Witraże do kościoła w Szynwałdzie zostały wykonane w latach 1914-1917 przez Krakowski Zakład Witrażów, Mozaiki i Oszkleń Artystycznych, znany bardziej jako Krakowski Zakład Witrażów S. G. Żeleński. Prawdopodobnie większość z nich zaprojektował Stefan Matejko - bratanek Jana Matejki.

Najciekawsze z całego zespołu przeszkleń są witraże figuralne przedstawiające postacie świętych na gomółkowym tle. Przeszklenia te obwiedzione są bordiurami z motywem roślinnym, a w dolnej partii umieszczono wstęgi z napisami fundacyjnymi. Kompozycje figuralne znajdują się również w oculusach w nawach bocznych i zakrystiach. W transepcie umieszczono dwie rozety z monogramami obwiedzionymi koroną cierniową i głowami aniołków. Duża rozeta ze stylizowanymi kwiatami znajduje się również na wieży, ale widoczna jest tylko z zewnątrz budynku.

17 marca 2014 r. zespół wszystkich witraży został wpisany do rejestru zabytków ruchomych, pod numerem B-362/M. Dzięki temu, w tym samym roku, dwa z nich zostały poddane konserwacji, były to św. Konstancja i św. Marta. W 2016 r. odnowione zostały rozety znajdujące się w transepcie budynku, a w 2017 r. witraże przedstawiające św. Juliannę i św. Katarzynę. W 2018 r. odnowione zostały trzy witraże znajdujące się w zakrystii: św. Stanisław, św. Aleksander Papież i Matka Boska Ostrobramska. W 2019 r. konserwacji poddano witraże: św. Anna i bł. Bronisława.

 

Projekty witraży autorstwa Stefana Matejki

 

 

Św. Konstancja

Miejsce: prezbiterium, po lewej stronie. Wymiary: wys. 465 cm, szer. 120 cm. Sygnatury: u dołu na wstędze okrągła sygnatura z widokiem Wawelu i dookolnym napisem "KRAKOWSKI · ZAKŁAD · WITRAŻÓW · SGŻ". Inskrypcje: na nimbie "Św · KONSTANCYA +", na wstędze "Fundowała J.O.X. KONSTANCYA SANGUSZKOWA.". Witraż został odnowiony w 2014 r.

 

Św. Marta

Miejsce: prezbiterium, po prawej stronie. Wymiary: wys. 465 cm, szer. 120 cm. Inskrypcje: na nimbie "Św · MARTA +", na wstędze "Fundowała: SZKOŁA GOSPODYŃ S.S. SŁUŻEBNICZEK w Szynwałdzie". Witraż został odnowiony w 2014 r.

 

Św. Jan Ewangelista

Miejsce: transept cz. południowa, po lewej stronie. Wymiary: wys. 325 cm, szer. 102 cm. Sygnatury: na lewym skraju wstęgi "KRAKOWSKI ZAKŁAD WITRAŻÓW S.G. ŻELEŃSKI", na prawym skraju wstęgi "R.P. 1917.". Inskrypcje: na nimbie "+ ŚWIĘTY JAN + EWANGELISTA +", na wstędze "OFIAROWAŁ JAN GĘBICA".

 

Św. Wojciech

Miejsce: transept cz. południowa, po prawej stronie. Wymiary: wys. 325 cm, szer. 102 cm. Inskrypcje: na nimbie "ŚW WOJCIECH", na kartach księgi trzymanej przez świętego "BOGU RODZICA DZIEWICA | BOGIEM SŁAWIENA MARYJA", na wstędze "OFIAROWALI ÓWCZEŚNI PARAFIANIE".

 

Św. Julianna

Miejsce: transept cz. północna, po lewej stronie. Wymiary: wys. 325 cm, szer. 102 cm. Sygnatury: na lewym skraju wstęgi "KRAKOWSKI ZAKŁAD WITRAŻÓW S.G. ŻELEŃSKI", na prawym skraju wstęgi "R.P. 1917.". Inskrypcje: na nimbie "+ ŚW + JULIANNA · +", na wstędze "OFIAROWAŁA JULIANNA GĘBICA". Witraż został odnowiony w 2017 r.

 

Św. Katarzyna

Miejsce: transept cz. północna, po prawej stronie. Wymiary: wys. 325 cm, szer. 102 cm. Inskrypcje: na nimbie "Św · KATARZYNA ·", na wstędze "OFIAROWAŁA KATARZYNA ROBAK.". Witraż został odnowiony w 2017 r.

 

Św. Aleksander Papież

Miejsce: zakrystia. Wymiary: wys. 285 cm, szer. 100 cm. Inskrypcje: na nimbie "ŚW · ALEKSANDER PAP ·", na wstędze "OFIAROWAŁ PROBOSZCZ ÓWCZESNY". Witraż został odnowiony w 2018 r.

 

Św. Stanisław

Miejsce: zakrystia. Wymiary: wys. 285 cm, szer. 100 cm. Inskrypcje: na nimbie "Św STANISŁAW +", na wstędze "KS. ALEKSANDER SIEMIŃSKI". Witraż został odnowiony w 2018 r.

 

Matka Boska Ostrobramska

Miejsce: zakrystia. Wymiary: średnica 65 cm. Witraż został odnowiony w 2018 r.

 

Św. Anna

Miejsce: nawa cz. południowa. Wymiary: oculus - średnica 65 cm, prześwity dolne - wys. 290 cm, szer. 107 cm każdy. Inskrypcje: na nimbie "ŚW + ANNA". Witraż został odnowiony w 2019 r.

 

Bł. Bronisława

Miejsce: nawa cz. południowa. Wymiary: oculus - średnica 65 cm, prześwity dolne - wys. 290 cm, szer. 107 cm każdy. Inskrypcje: na nimbie "BŁ · BRONISŁAWA". Witraż został odnowiony w 2019 r.

 

Św. Jakub Apostoł

Miejsce: nawa cz. północna. Wymiary: oculus - średnica 65 cm, prześwity dolne - wys. 290 cm, szer. 107 cm każdy. Inskrypcje: na nimbie "+ ŚW · JAKÓB +".

 

Św. Izydor Oracz

Miejsce: nawa cz. północna. Wymiary: oculus - średnica 65 cm, prześwity dolne - wys. 290 cm, szer. 107 cm każdy. Inskrypcje: na nimbie "ŚW · IZYDOR + ORACZ".

 

Św. Antoni Padewski z Dzieciątkiem

Miejsce: nawa cz. północna. Wymiary: oculus - średnica 65 cm, prześwity dolne - wys. 290 cm, szer. 107 cm każdy. Inskrypcje: na nimbie "ŚW · ANTONI PAD +".

 

Św. Leon Papież

Miejsce: zakrystia. Wymiary: oculus - średnica 65 cm, prześwity dolne - wys. 290 cm, szer. 100 cm każdy. Inskrypcje: na nimbie "ŚW · LEON I PAPIERZ".

 

Św. Franciszek z Asyżu

Miejsce: zakrystia. Wymiary: oculus - średnica 65 cm, prześwity dolne - wys. 290 cm, szer. 100 cm każdy. Inskrypcje: na nimbie „ŚW · FRANCISZEK z ASSYŻU”, na dolnym odcinku bordiury „OFIAROWA[...] [...]KIE”.

 

Rozeta z koroną cierniową i monogramem MARIA

Miejsce: transept cz. południowa. Wymiary: średnica 150 cm. Witraż został odnowiony w 2016 r.

 

Rozeta z koroną cierniową i monogramem IHS

Miejsce: transept cz. północna. Wymiary: średnica 150 cm. Witraż został odnowiony w 2016 r.

 

Witraże bordiurowe z wypełnieniem gomółkowym

Miejsce: nawa cz. południowa - 3 sztuki, nawa cz. północna - 3 sztuki, prezbiterium - 2 sztuki. Wymiary: średnica 100 cm.

 

Rozeta z motywem promieni i stylizowanych kwiatów

Miejsce: wieża. Wymiary: średnica 250 cm.

 

 

Zobacz również

 

Wykaz źródeł

  1. Fijałkowska Grażyna, Projektował Stefan Witold Matejko, Kraków 2015.
  2. Hiżycka Joanna, Sprawozdanie z działalności Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w zakresie obejmowania ochroną prawną witraży (lata 2003-2013), [w:] Tradycja i współczesność. Sztuka witrażowa po 1945 roku, red. Beata Fekecz-Tomaszewska i Magda Ławicka, Kraków-Legnica 2017.
  3. Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński - Projekty witraży do kościoła w Szynwałdzie.
  4. Laskowski Andrzej, Korpus witraży z lat 1800-1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, t. 4, diecezja tarnowska, cz. 2, Kraków 2017.
  5. Laskowski Andrzej, "Umiłowałem piękno domu Twego, Panie". Historia barwnym szkłem pisana. Rola duchowieństwa w propagowaniu sztuki witrażowej na terenie diecezji tarnowskiej od schyłku XIX wieku do współczesności, [w:] Dzieje diecezji tarnowskiej, t. 4, Ludzie Kościoła, red. Anna Gąsior, Janusz Królikowski, Tarnów 2013.
  6. Laskowski Andrzej, Wielkie zalety małego krążka. Gomółki a "nurt konserwatorski" w sztuce witrażowej XX wieku na przykładzie witraży w kościołach diecezji tarnowskiej, [w:] Tradycja i współczesność. Sztuka witrażowa po 1945 roku, red. Beata Fekecz-Tomaszewska i Magda Ławicka, Kraków-Legnica 2017.
  7. Plebanek Kazimierz, Szynwałd. 650-lecie dziejów wsi i parafii, Szynwałd 1994.
  8. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie Delegatura Tarnów - Karty ewidencyjne witraży kościoła w Szynwałdzie, oprac. Cezary Kocot, 1983.

 

 

........................