Przynależność administracyjna Szynwałdu
W IX-X w. region tarnowski wchodził w skład plemiennego terytorium Wiślan. Pod koniec X w. dostał się na trwale w ręce Piastów. W okresie wczesnośredniowiecznym do schyłku XIII w. wchodził w skład kasztelanii wojnickiej, obejmującej południowo-wschodnią część dzielnicy krakowskiej. W XIV w. po ukształtowaniu się podziału administracyjnego Królestwa Polskiego na ziemie i powiaty sądowe, region należał do powiatu wojnickiego.
W drugiej połowie XIV w. wskutek przesunięcia się granicy ziemi sandomierskiej na zachód, północna część dzisiejszego regionu tarnowskiego weszła w jej skład. Część środkowa i wschodnia regionu, należała do powiatu sądowego określanego dwoma nazwami: tarnowskiego lub pilzneńskiego, posiedzenia sądu odbywały się na zmianę w Tarnowie i Pilźnie.
Od 1465 r. posiedzenia odbywały się w Pilźnie i obszar podległy jego jurysdykcji nazywano powiatem pilzneńskim w województwie sandomierskim.
Powiat tarnowski wykazany jest w rejestrach podatkowych tylko w latach 1504, 1505 i 1510, wymieniony jest w nich Szynwałd, stanowiący wtedy najmniejszą jednostkę podatkową. Natomiast w latach 1506, 1508 i późniejszych miejscowość pojawia się w rejestrach powiatu pilzneńskiego. Od tego czasu, aż do pierwszego rozbioru Polski, Szynwałd należy do powiatu pilzneńskiego i województwa sandomierskiego.
W 1772 r. Szynwałd znalazł się w pod panowaniem austriackim, w nowo utworzonym kraju koronnym - Królestwie Galicji i Lodomerii. W początkowym okresie zmiany administracyjne następowały bardzo często. W 1773 r. obszar prowincji podzielono na 6 cyrkułów i 59 dystryktów. W 1777 r. zmniejszono liczbę dystryktów do 19, a w 1782 r. zrezygnowano z dwustopniowego podziału administracyjnego, ustanawiając 18 cyrkułów. Utworzono wtedy cyrkuł tarnowski podległy Gubernium Lwowskiemu, w skład którego wszedł Szynwałd.
W 1854 r. wprowadzono nowy podział administracyjny, ustanawiając w obrębie cyrkułów powiaty, a w latach 1865-1867 zlikwidowano cyrkuły i zreorganizowano sieć powiatów, likwidując część z nich. Z dawnych powiatów: tarnowskiego, tuchowskiego i częściowo żabieńskiego utworzono powiat tarnowski. Powstały wtedy urzędy powiatowe, które w 1868 r. nazwano starostwami powiatowymi. Powiaty dzieliły się na obszary dworskie i gminy miejskie lub wiejskie. Gminy w przypadku wsi obejmowały zazwyczaj jedną miejscowość, dlatego Szynwałd stanowił wtedy oddzielną gminę. Natomiast folwark, który znajdował się na terenie miejscowości, był odrębną jednostką administracyjną.
Po I wojnie światowej nadal funkcjonowały gminy jednostkowe, aż do 23 marca 1933 r. kiedy to w ich miejsce powstały gminy zbiorowe. Szynwałd stał się częścią gminy Ryglice.
W czasie II wojny światowej, 26 października 1939 r. generalny gubernator Hans Frank proklamował utworzenie Generalnego Gubernatorstwa na okupowanych terenach polskich. Początkowo powstały 4 okręgi tzw. dystrykty: krakowski, lubelski, radomski, warszawski, później dołączono jeszcze dystrykt galicyjski. W skład dystryktu krakowskiego wchodził tzw. Kreishauptmannschaft Tarnów, obejmujący trzy przedwojenne powiaty: brzeski, dąbrowski i tarnowski. W jego skład wchodziły: 4 dawne gminy miejskie (Brzesko, Dąbrowa, Tuchów, Żabno), jedna gmina jednostkowa (Mościce), 28 gmin zbiorowych, w tym Ryglice oraz 302 gromady, wśród nich Szynwałd. Siedzibą władz okupacyjnych Generalnego Gubernatorstwa został Kraków, językiem urzędowym stał się język niemiecki.
Po zakończeniu II wojny światowej ustalone zostały nowe granice Polski, początkowo przywrócony został przedwojenny podział administracyjny, który w ciągu kolejnych lat ulegał ciągłym zmianom. Z dniem 1 stycznia 1955 r. przestały istnieć gminy zbiorowe, a w ich miejsce powstały gminy z gromadzkimi radami narodowymi. Utworzono wtedy Gromadzką Radę Narodową w Szynwałdzie. 1 lipca 1960 r. doszło do połączenia Szynwałdu i Zalasowej w jedną Gromadzką Radę Narodową. Od 1 stycznia 1973 r. miejscowość należy do gminy Skrzyszów, w skład której wchodzi pięć sołectw: Ładna, Łękawica, Pogórska Wola, Skrzyszów i Szynwałd.
Do 1975 r. Szynwałd znajdował się w województwie krakowskim, natomiast w latach 1975-1998 w województwie tarnowskim.
Od 1 stycznia 1999 r. Szynwałd znajduje się w województwie małopolskim, powiecie tarnowskim, gminie Skrzyszów.
Szynwałd w rejestrze miejscowości i ich części TERYT, opracowanym przez Główny Urząd Statystyczny. W nawiasach podane są identyfikatory SIMC.
- Województwo: małopolskie (12)
- Powiat: tarnowski (1216)
- Gmina: Skrzyszów (1216082)
- Miejscowość: Szynwałd (0830440)
- Części miejscowości: Czermanicha (1051420), Dolce (1051436), Japonia (1051488), Kąty (1051494), Prebenda (1051577), Stawiska (1051614), Świnia Góra (0830457), Urwa (1051637)
Źródła
- Hebda Jan, Jest taka wieś. Zarys dziejów Zalasowej, Tarnów-Zalasowa-Ryglice-Tuchów 2002.
- Mateszew Stefan, Sikora Franciszek, Osadnictwo i stosunki własnościowe w regionie tarnowskim do końca XVI wieku [w:] Tarnów. Dzieje miasta i regionu, t. 1, Czasy przedrozbiorowe, pod red. Feliksa Kiryka, Zygmunta Ruty, Tarnów 1981.
- Niedojadło Andrzej, Kubacki Grzegorz, Dzieje Gminy Skrzyszów i okolic w zarysie, Skrzyszów-Tuchów 2009.
- Rejestr TERYT [dostęp: 09.11.2020] <http://eteryt.stat.gov.pl/eTeryt/[...]>.
