Pomnik rozstrzelanych partyzantów

 

 

Położenie

Znajduje się w przysiółku Ziębówka, w jego części zwanej Paproć, w lesie na wzniesieniu.

 

Opis

Nazywany jest również "Pomnikiem w Paproci". Został zbudowany w miejscu rozstrzelania przez Niemców 3 osób, za przynależność do Armii Krajowej. Według różnych źródeł stało się to 7 lub 8 września 1944 r. Zginęli wtedy: sierżant Jan Kusek z Szynwałdu, lat 48 ; kapral Stanisław Kopacz z Szynwałdu, lat 49 i Ludwik Kawa z Trzemesnej, lat 25. W dniu 15 grudnia 1945 r. miała miejsce ekshumacja zwłok partyzantów, a dzień później uroczysty pogrzeb na cmentarzu parafialnym.

Na betonowym, prostokątnym postumencie umieszczony jest żeliwny krzyż z koroną cierniową. Poniżej tablica pamiątkowa ze zdjęciami i nazwiskami rozstrzelanych. Wewnątrz postumentu znajduje się zamurowana, szklana butelka z opisem okoliczności powstania pierwszego pomnika, wykonanego przez partyzantów i odnowienia obecnego. Miało to miejsce w 1994 r. z inicjatywy Ochotniczej Straży Pożarnej w Szynwałdzie. Całość otoczona jest metalowym ogrodzeniem, z wizerunkiem orła z przodu. Do pomnika prowadzą betonowe schody.

W dniu 11 września 1994 r. odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia odnowionego pomnika.

 

Napis na pomniku

DLA CIEBIE POLSKO / I DLA TWEJ CHWAŁY

DNIA 8.IX.1944 NA TYM MIEJSCU / ZOSTALI ROZSTRZELANI / PRZEZ NIEMCÓW

JAN / KUSEK / SIERŻANT

STANISŁAW / KOPACZ / KAPRAL

LUDWIK / KAWA

CZEŚĆ ICH PAMIĘCI

 



 

W kwietniu 2020 r. przy pomniku, zamontowana została kamienna tablica z informacjami dotyczącymi tragicznych wydarzeń, jakie miały tu miejsce. Płyta została wykonana i umieszczona nieodpłatnie przez Zakład Kamieniarski Stanisława i Tomasza Mąciorów, a tekst napisany z pomocą Anny Niemiec i Jolanty Krakowskiej. Dodatkowo przy drogach dojazdowych do pomnika postawione zostały informacyjne znaki drogowe.

 

Napis na tablicy

W HOŁDZIE BOHATEROM

W LATACH II WOJNY ŚWIATOWEJ ZORGANIZOWANA DZIAŁALNOŚĆ KONSPIRACYJNA / NA TERENIE SZYNWAŁDU ROZPOCZĘŁA SIĘ WIOSNĄ 1941 ROKU, KIEDY POWSTAŁ / PLUTON O KRYPTONIMIE „SZYMEK”, WCHODZĄCY W STRUKTURY PODZIEMNEGO / ZWIĄZKU WALKI ZBROJNEJ - ARMII KRAJOWEJ. JEGO DOWÓDCĄ BYŁ PLUT. KAZIMIERZ SMOLEŃ „SĘP”. / PLUTON DZIELIŁ SIĘ NA TRZY DRUŻYNY, NA CZELE KTÓRYCH STALI: WŁADYSŁAW SMOLEŃ „SOWA”, / JÓZEF KANTOR „KARO” ORAZ STANISŁAW MICEK „MIKA”. NA TERENIE SZYNWAŁDU DZIAŁAŁA / RÓWNIEŻ DRUŻYNA SŁUŻBY OCHRONY POWSTANIA, KTÓREJ DOWÓDCĄ BYŁ SIERŻ. JAN KUSEK „LELEK” / W FORMACJACH ZBROJNYCH POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO SŁUŻYŁO W SUMIE OKOŁO 80 MIESZKAŃCÓW.

NA POCZĄTKU WRZEŚNIA 1944 ROKU NIEMCY ARESZTOWALI GRUPĘ MIESZKAŃCÓW WSI / WŚRÓD NICH ŻOŁNIERZ AK. 7 WRZEŚNIA 1944 ROKU ZOSTALI W TYM MIEJSCU ROZSTRZELANI: / SIERŻ. JAN KUSEK „LELEK”, KAPR. STANISŁAW KOPACZ ORAZ LUDWIK KAWA - MIESZKANIEC TRZEMESNEJ. / ZWŁOKI POCHOWANO W MIEJSCU EGZEKUCJI. ICH EKSHUMACJA MIAŁA MIEJSCE 15 GRUDNIA 1945 ROKU. / NASTĘPNEGO DNIA ODBYŁ SIĘ POGRZEB JANA KUSKA I STANISŁAWA KOPACZA NA SZYNWAŁDZKIM CMENTARZU, / ZAŚ ZWŁOKI LUDWIKA KAWY SPOCZĘŁY NA CMENTARZU W JEGO RODZINNEJ MIEJSCOWOŚCI. / MIEJSCE EGZEKUCJI ZOSTAŁO UPAMIĘTNIONE PRZEZ MIESZKAŃCÓW.

WE WRZEŚNIU 1946 ROKU - W PIERWSZĄ ROCZNICĘ WYDARZEŃ - KS. PIOTR KYRCZ, PROBOSZCZ PARAFII W SZYNWAŁDZIE / POŚWIĘCIŁ POMNIK WYBUDOWANY STARANIEM RODZIN POMORDOWANYCH W TYM MIEJSCU.

 



 


Pomnik przed remontem


 

 

Obecnie na cmentarzu parafialnym w Szynwałdzie znajduje się odnowiona mogiła dwóch partyzantów: Stanisława Kopacza i Jana Kuska.

 

Napis na nagrobku

Ś. P. / STANISŁAW / KOPACZ / PRZEŻYŁ 49 LAT / JAN / KUSEK / PRZEŻYŁ 48 LAT / PARTYZANCI AK ZAMORDOWANI / PRZEZ HITLEROWCÓW dn. 7.09.1944

Boże spraw - aby owocem ofiary życia naszych Ojców była wolna, sprawiedliwa Ojczyzna

 



 

 

Zobacz również

 

Wykaz źródeł

  1. Archiwum Diecezjalne w Tarnowie: Dział fotograficzny.
  2. Kapliczki i krzyże przydrożne na terenie Szynwałdu, Szynwałd 2007.
  3. Niemiec Anna, Stec Lucyna, Szczęch Jolanta, Miejsca pamięci narodowej na terenie gminy Skrzyszów, Szynwałd 2002.
  4. Plebanek Kazimierz, Szynwałd. 650-lecie dziejów wsi i parafii, Szynwałd 1994.
  5. Pomniki i miejsca pamięci narodowej. Przewodnik, cz. 1, red. Beata Dziduszko, Andrzej Łabno, Anastazja Smagacz, Tarnów 2006.
  6. Pomniki pamięci narodowej z dni walki i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego, Tarnów 1984.
  7. Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945. Województwo tarnowskie, Warszawa 1984.