Wyrazy i zwroty gwarowe P-R-S-T
paciara - karma dla świń lub dawniej popularna potrawa z razowej mąki, wody i skwarek
pacyna - kawałek wysuszonej, zbrylonej ziemi z resztką trawy
palamenter - postrzeleniec
pamuly sie - pogoda się psuje
pamuła - rodzaj potrawy, paciara z dodatkiem czarnych śliw
papej - jedz (zwrot do dziecka)
parceć - lekko się gotować
partac - rzemieślnik o wątpliwej jakości usług
paruchy - okrągłe kluchy gotowane na parze
paryja - zagłębienie terenu z wysokimi, stromymi brzegami
paryjówka - samogon
parzelok - kij
paskudnik - tasiemiec
paskudny - chytry, zachłanny
pastyrka - element łańcucha do krowy
paści - kiepskie urządzenia lub deseczki do ściskania sadła
paturok - mazgaj
patyk - tysiąc złotych (dwa patyki - dwa tysiące)
pencok - kasza pęczak
piechociorz - karłowaty gatunek grochu
piejok - krtań, gardło
piekny - ładny
pierdykło - uderzyło, złamało się
pilch - sknera
piółka - piłka do cięcia i do gry
pipceć - trąbić
pirwiostka - krowa, świnia, a także kobieta mająca pierwszy raz potomstwo
pitolić - opowiadać głupoty lub słabo grać na instrumencie
piusiać - spać
pled - ozdobny koc zakończony frędzlami, noszony przez starsze kobiety
płaneta - chmura burzowa
płanetnik - wiatr od chmury
płogrzybac - pogrzebacz
płortki - spodnie
pniocek - zepsuty ząb
pniok - pień
pocąć - zacząć coś Pocnij chlyb.
pociosek - drewniana motyczka do wygarniania żaru z pieca chlebowego
pociurki - modlitwa lub coś małego Zimnioki jak pociurki.
pocirz - pacierz
pockej - poczekaj
podnosić rokosa - buntować się
podołek - miejsce na kolanach
podpłomyk - rodzaj płaskiego chleba, który szybko piekło się w nagrzanym już piecu chlebowym, tuż przed włożeniem do niego właściwego chleba
podzelować - podbić Podzelowoł mu łoko.
pofyrtaniec - ktoś nierozgarnięty, niespełna rozumu
pogródka - nasyp z gliny usypany wokół domu
pokiełbasić - zepsuć coś, namieszać
pokrzywka - Jasnota biała (pospolity chwast)
pol - opał, drewno do pieca
poła - głowa lub pałka
połniować - odpoczywać w południe
pomietło - miotełka z gałązek jodłowych lub ze słomy, na długim stylu do wymiatania popiołu z pieca chlebowego lub zaniedbana kobieta
pomstować - nadawać na coś lub kogoś
pomyje - woda po myciu naczyń
pomyjorz - cebrzyk do mycia naczyń
popadyjok - ktoś postrzelony
poplata - gruby sznur Jak wezne poplaty to uźrys.
porkać - lekko bulgotać
porny - ostry w smaku
porwać - ukraść
posfisko - pastwisko
poskróbek (wyskrobek) - bułka zrobiona z ciasta po wyskrobaniu dzieży
posoka - krew
postument - miejsce przy wyjściu z kościoła parafialnego w Szynwałdzie, od niego odchodziły na boki schody
posywać - naprawiać strzechę
potrow (otraw) - drugi pokos trawy
powała - sufit, strop
póć haf - chodź tutaj
póćta - chodź
północkowo - pasterka
praski - deski do wyciskania sera (w Szynwałdzie Górnym mówiono - prasy do syra)
prawidła - drewniane specjane formy wkładane do butów aby zapobiec ich deformacji
prawować sie - mieć sprawę w sądzie
prepiteta - przyrządy, urządzenia
pręcie - gałązki brzozy na miotłę
prędzy - szybciej
proch - pył na drodze Prochy sie kurzuły.
prowda - element maselnicy
prozek - listewka na której były zamocowane zęby do grabi
próg - poprzeczny rowek odprowadzający wodę na drodze
pryknąć - cicho trzasnąć (coś prykło)
prymnica - kobieta dobrze ubrana, wyniosła Buła prymnica na muzyce, chciołem z niom zachulać ale mnie łofuca.
prymny - dumny
przeca - przecież
przegon - płytkie miejsce w rzece do przeganiania bydła
przełozek - schodek do przechodzenia przez płot
przepiórka - ścianka działowa w budynku
przetak - sito
przewodnio - rowek odprowadzający wodę na zasiewie
przewziąś - zdobyć przewagę
przódy - wcześniej, przedtem
przycka - niewielki kawałek pola orany w poprzek
przyćmiony - nieprzytomny
przykopa (krzykopa) - rów z wodą
przykozać - nakazać zachować tajemnicę
przykrzyć się - nudzić się
przylyny - to co kury sobie same znajdą do jedzenia chodząc po polu
przyryktować - przygotować, przyrządzić
przysadzić - zostawić młode zwierzę do dalszego chowu
przyświata - zachęta, pochwała
przyświocać - prawić komplementy, chwalić
przytycyć - zrobić o kimś uwagę, obmówić kogoś
psiakryda - odpowiednik psiakrew
psiora - licha trawa
psiura - pchła
pśtykać - kichać lub pstrykać
pucfoł (pucwoł) - ktoś mały, krępy
pucienica - biały płaszcz męski, bez kołnierza ze stójką
pudziewa - pujdziemy
pujwać - pływać
pulytrok (półlytrok) - garnuszek półlitrowy
putynka - drewniane wiadro do pojenia koni
puzdro - futerał
pyltać - coś trudnego próbować załatwić
pyrtek - małe dziecko
pytel - sito w młynie
pytlosek - biała bułka
rachować - liczyć
rachwiok - wóz
radula - krowa emocjonalnie związana z potomstwem
radyjo - radio
raficyć - grzebać w żarze w piecu
rajcować - głośno mówić, rozmawiać
rajdać sie - gramolić się
rajtok - sito o dużych oczkach
raki - małe dzieci
raku sobacy - inaczej psi synu
rapa (rapcia) - ręka, łapa
rapcie - kurze łapki
rapciok - ścierka do rąk
razok - chleb razowy
rechtać - rechotać
reczek (reczka) - ryjówka (gryzoń którego kot nie zje)
rembac - pień do rąbania drwa
repicha - ropucha
rewerenda - sutanna
rewerendorz - ksiądz
rogaty - ktoś duży, postawny, zajmujący dużo miejsca
rogol (rerog) - drewniana konstrukcja na której układało się siano w kopkę
rogolyk - mieszadełko zrobione z czubka jodełki z krótkimi bocznymi gałązkami, mątewka
rozburdać - zniszczyć
rozdudrać - coś niepotrzebnie zdemontować
rozjankurony - agresywny, podniecony
rozkrzekotany - zajmujący dużo miejsca Siadła se rozkrzekotano jak kwoka, dwa miejsca zajoła.
rozmiatać - rozrzucać gnój
rozporka - gorąca śliwka wyciągnięta z suszarni jeszcze przed wysuszeniem
ryceć - płakać
rychło - wcześnie
rychło wcas - dopiero teraz Rychło wsac zeście przyśly.
ryktować (rychtować) - przygotowywać, szykować
rynecek (rynecka) - mały rondelek Weź mu ta ucyń na rynecek.
rynkolka - mała żeliwna patelnia
rypac - miłośnik kobiet
rypia - zdrowa, silna Baba jak rypia.
rypieć - głośno krzyczeć
rzegotać - tłuc się, brzęczeć
rzezok - nóż w sieczkarni
rzętolyć - słabo grać na instrumencie
rzonnie - dużo
rzotki - ktoś słaby fizycznie Łon za rzotki nicego nie podniesie.
sado - maść krowy (kolor kawy z mlekiem)
sagan - żeliwne naczynie na wodę
sarga - mżawka, słaby deszcz
sarmaga - ktoś chodzący pokracznie
sasyna - Tatarak zwyczajny
sągówa - duża siekiera
sąsiek - część stodoły
sceblok - kijek, drążek
schajcyć - spalić
scypa - odłupany kawałek drewna
scypek - szczepione drzewo owocowe
scypica - Skorek pospolity
scyrbok - Ostrożeń łąkowy (roślina wilgotnych łąk)
sekwestrant - komornik, poborca podatkowy
sekwestyje - drobne kłopoty
serdok - serdak, bezrękawnik
sędzielyna - szron
sfarzyć - skarcić, okrzyczeć
siajba - koło pasowe
siajbka - podkładka pod śrubę
siankier - urządzenie które nie chce działać
sic - kosić
sieknąć - uderzyć mocno i zdecydowanie
siekoc - narzędzie do siekania buraków i brukwi
siermięga - niedojda, ktoś niepozbierany lub utrapienie
siordzić sie - złościć się
siorpać - wydawać odgłosy przy piciu lub jedzeniu z łyżki
siulc - galaretka z nóżek
siuter - żwir
skalony - ubrudzony
skibka - kromka chleba
sklamrzeć (śklamrzeć) - narzekać, biadolić
skłapnąć - szybko zjeść
skocyć do piejoka - skoczyć do gardła
skopek - wiaderko z jednym uchem na mleko
skowka - czkawka
skozocyć sie - zajść w ciążę przed ślubem
skórowka - kawałek kory
skrabacha - miotła brzozowa już mocno zużyta
skubel - skobel
smochtać - węszyć
smocol - ktoś bystry, sprytny, odważny
smodroń - urwis
smurceć - mówić niewyraźnie lub pociągać nosem
smycka - licha trawa
smyśny - udany, ładny
sodzko - gniazdo kury
soja - sójka
sorek - jelonek, samiec sarny
sorkać - łapczywie jeść lub pić
sowiaste mlyko - lekko skwaszone mleko
sparciołek - zepsute jajko, zbuk
spąga - drewniana łata
spocąć - odpocząć, usiąść Spocnij se ta.
sporzy - szybciej
spozirać - spoglądać
sprzykszać sie - marudzić
spyrka - słonina
srocura - sroka
srog - drewniana konstrukcja na której układało się siano w kopkę
stajanie (stajonko) - duży kawałek pola
stanieć - odpuścić, spuścić z tonu
statułka - figurka
straśniok - ktoś brzydki, straszny
strącić - schować
stręzoga - mgła na horyzoncie w której widać burzowe chmury
stropienie - zmartwienie
strosko (strasydło) - strach na wróble
studzielyna - galaretka z nóżek
stulać - zmyślać, fantazjować
styrta - wielka kopa słomy lub snopków zboża
sucho żuła - ścięgno
sucyć sie - źle się prowadzić
surga - liche ubranie
surnąć - gdzieś iść lub pojechać Surnij no do sklepu.
surnąło dyscem - zaczęło mocno padać
swarzyć - krzyczeć na kogoś lub kłócić się Jak późno przyde do chołpy, to baba mnie bedzie swarzyć. Sąsiady sie poswarzyli.
swok - mąż ciotki
syc - sknera
sypcuch - skąpiec
syta - beczka na miód
szkuciarnia - grupa podrostków
szkut - podrostek
szolówka - drewniana elewacja
szubielyjo - wichura
szuby - ubrania
szwajsować - spawać
ściałceć - o psie który piskliwie szczeka
ścirnia - ściernisko
ścirwnica - duża mucha
ściuk - niedopałek papierosa lub okrawek
ściuwiara - ktoś bezczelny, wścibski Ściuwiara wlazła bez kolyjki.
śkaradny - brzydki
ślama - ktoś powolny
ślubanek - drewniana ława ze skrzynią
ślufać - pociągać nosem
ślufki - paseczki materiału przytrzymujące pas przy spodniach
ślypiaty (ślypioc) - ktoś z dużymi oczami
ślypie - oczy (tak mówiono w Szynwałdzie Górnym)
ślypok - bąk
śmiertona - śmierć lub blada, chuda kobieta
śmyr - smar do wozów
śpik - wydzielina z nosa
śpilor - narzędzie do przebijania grubej skóry np. podczas szycia
śpyrlać - zaoszczędzić, uzbierać
śrubstak - imadło
śtuder - dobry majster
śturać - szturchać lub naprawiać coś, robić coś
świacyć - być świadkiem
świarc - pasta do butów
świargotać - szybko mówić
świdrowaty - ktoś mający zeza lub krzywy przedmiot
świniok - czyrak
śwircek - świerk
śwircki - łzy
taborek - stołek, zydel
tabot - smar do wozów
tajwa - odwilż
tamok - tam
tatarcuch - Szczaw tępolistny (pospolity chwast)
tatarka - gryka
telepać - trząść
tercyjorz - ktoś fałszywie pobożny i lubiący plotki
tobołki - dzieci z tornistrami
toki - taczki
tondrać - mówić bez ustanku
torba - wtyczka do gniazda siłowego
torkać - lekko uderzać
torki - małe kulki
torniok - kolczasty krzew
tragac - taczki bez skrzyni z platformą
tragorz - belka podtrzymująca powałę
troki - sznurki przy kalesonach
tromba - twarz, gęba
troncać - niepokoić, zaczepiać
trupok - ospałe zwierzę, koń
trybulka - szczypiorek
trzoska - odłupany kawałek drewna
tucok - tłuczek do ziemniaków lub ktoś głupi
tululać - toczyć
turceć - mówić bez potrzeby, bez ustanku
twordź - coś bardzo twardego
tycniorz - groch tyczny, jasiek
tyfus - ktoś wredny
tyndać - truchtać
