Szynwałdzka "Murowanka"

 

Budynek "Murowanki", 2013 r.

 

"Murowanka" powstała w 1877 r. na potrzeby Szkoły Ludowej w Szynwałdzie.

Kiedy w 1874 r. oddzielono szkołę od posady organisty, nakazano gminie postawić nowy budynek i mieszkanie dla nauczyciela. Miał on być wymurowany według planu nadesłanego ze Lwowa. W 1876 r. ówczesny proboszcz ks. Ignacy Józef Górski dwa razy dawał ogłoszenie w gazecie "Czas", aby ktoś podjął się tej budowy. 28 lipca 1876 r. zgłosił się Szczepan Zając z Tarnowa, który został przez księdza zatrudniony do tego zadania. Na 20 sierpnia 1877 r. szkoła miała być gotowa.

19 maja 1877 r. ks. infułat Michał Król z Tarnowa poświęcił kamień węgielny pod szkołę, który został położony w zachodnio-południowym rogu. W uroczystości brał udział ks. kanonik Jan Rybarski z Tuchowa, ks. Jan Tryba sekretarz ks. bpa Wojtarowicza, ks. Jan Kopacz proboszcz ze Skrzyszowa, ks. Andrzej Kuczek z Ryglic, ks. Michał Rozmus komendarz kościoła Panny Maryi w Tuchowie i parafianie.

Budowę ukończono 30 sierpnia, a 8 września 1877 r. ks. proboszcz Górski poświęcił budynek i oddał na użytek szkolny.

W pierwszych dniach października 1914 r. wojska rosyjskie zajęły Tarnów i okolicę, w tym również Szynwałd. Przejęły budynek szkolny, zamieniając go w stajnię dla koni. Został on wtedy poważnie zdemolowany. Powyrywano podłogi, popalono ławki, wyburzono piece, powybijano okna, zniszczono pomoce szkolne i dokumenty. Po odejściu Rosjan szkołę odremontowano i 1 października 1915 r. nauka znów mogła się rozpocząć.

Kiedy w 1966 r. kierownikiem szkoły został Stanisław Lis napisał w kronice: Szkoła przypomina okropny wewnątrz wygląd, sale zniszczone, ławki również, drzwi i okna pomalowane na ciemno jak w karczmie. Piwnice zalane wodą. Budynek był również za ciasny na ówczesne potrzeby wsi. W 1986 r. oddano do użytku nową szkołę i "Murowanka" została opuszczona.

Po remoncie przeniesiono do niej Urząd Pocztowy. Stało się to 29 sierpnia 1988 r., wtedy też zainstalowano w budynku ręczną centralę telefoniczną na 50 numerów. Poczta działała tu do 31 marca 2014 r. kiedy to została zlikwidowana. W 1988 r. do budynku została także przeniesiona Biblioteka Publiczna, która wcześniej wynajmowała pomieszczenie w remizie OSP. Biblioteka działała tu do 2014 r., do czasu wybudowania nowej siedziby przeznaczonej na jej potrzeby.

W końcu, po blisko 140 latach użytkowania, zapadła decyzja o rozbiórce "Murowanki", gdyż jej stan techniczny był opłakany: ściany zagrzybione, przestarzałe instalacje, okna i drzwi do wymiany, zalane piwnice. Wyburzenia dokonano w marcu 2016 r.

 

Widok zewnętrzny

 

Widok wewnętrzny

 

Zobacz również

 

Wykaz źródeł

  1. Archiwum Biblioteki Publicznej w Szynwałdzie: Dokumenty.
  2. Archiwum Parafii Rzymskokatolickiej w Szynwałdzie: Kronika parafii w Szynwałdzie, 1833-1962.
  3. Archiwum Szkoły Podstawowej nr 1 w Szynwałdzie: Kronika Szkoły Podstawowej nr 1 w Szynwałdzie, 1914-1965.
  4. Archiwum Szkoły Podstawowej nr 1 w Szynwałdzie: Kronika Szkoły Podstawowej nr 1 w Szynwałdzie, 1965-1987.
  5. Archiwum Urzędu Pocztowego w Szynwałdzie: Kronika ważniejszych wypadków Agencji Pocztowej Szynwałd, 1937-2009.
  6. Plebanek Kazimierz, Szynwałd. 650-lecie dziejów wsi i parafii, Szynwałd 1994.